"Katyń".

Napisom końcowym nie towarzyszy muzyka, w sali więc przez kilka minut zalega cisza i ciemność. Dopiero gdy zapalają się światła, ludzie otrząsają się.

Ten film jest p a r a l i ż u j ą c y.

I nie podobał mi się szczególnie (średni był).

Jak mogę mówić, że mnie znudził? Nadaję przecież ze swego osiemnastoletniego brodzika, niedoświadczony w walkę z systemem i wojnę. O śmierci nie potrafię powiedzieć NIC. Nie wolno mi tego filmu krytykować, ponieważ nie wiem o czym mówię, ten film jest poza moją perspektywą. Dlaczego więc nie poprzestanę na stwierdzeniu, że mnie nie dotyczy? Czemu brnę dalej?

Chodzi o kategoryczność cierpienia, które film wywołuje i o którym opowiada. Cierpienie p a r a l i ż u j e, ja tego nie neguję, a zgadzam się całkowicie. Człowiek cierpiący jest niekonkretny, często nie potrafi nic zrobić, gdyż cierpi, a problem go przerasta, więc się po prostu trwa. I z tym nic zrobić nie potrafię.

Ale. Kwestia Polski. Dlaczego ciągle rozpamiętujemy historię?

Mamy chlubną przeszłość, bardzo romantyczną i bohaterską (choć niezbyt opłacalną). No i pięknie. Ale dlaczego tak mocno nas ta przeszłość trzyma za pysk? Odnoszę wrażenie, że dawni Polacy byli silni, z narodową osobowością przynajmniej, a obecni są słabi i - co wydaje mi się nieco uwłaczające współczesności - pozwalają by martwi ich kontrolowali.

Nie chcę powiedzieć, że ten film jest fałszywy, czy kiepski. To jest film historyczny i jako taki ma swoje prawa, których nie jestem w stanie kwestionować. Chcę tylko powiedzieć, że jestem przeciwny umartwianiu się, szukaniu pretekstów dla płaczu, stwierdzeniom typu: zobacz ile wycierpiałem, więc czego Ty jeszcze ode mnie wymagasz. Jak dla mnie to do niczego nie prowadzi (poza stagnacją). Cierpienie paraliżuje zarówno cierpiącego, jak i jego otoczenie, ja w obliczu osoby cierpiącej nie mówię wszystkiego (poprzez taktowność) i nie potrafię łączyć się z nią w bólu, tak szczerze. (Nie. U. Miem.) Więc się stoi nad grobem. Stoi się. Sto-i.

A ja chcę biegać! Dlatego uciekam od cierpienia, gdy tylko mogę, cierpienie jest dla mnie ostatecznością, z którą staram się jak najszybciej skonfrontować i wyzwolić od niej. Może mutantem jestem.

Lecz. Jeśli miałbym umierać za Polskę (bogowie, ja?! i - ZA CO?!) to wcale nie za taką, gdzie stawiałoby mi się pomniki. Nie chciałbym Polski, w której wspominałoby mnie się z czcią, pamiętając o mojej chwalebnej śmierci. Śmierć unifikuje (to akurat Wajda pokazał bardzo prawdziwie). Ale ja nie chcę tej unifikacji, nie chcę by pamiętano moją śmierć (taką samą jak milionów), lecz moje życie, tylko ono mnie obchodzi.

Dlatego wychodząc z sali, na przekór cierpieniu i śmierci uśmiecham się w duchu do swojego życia, do swojej młodości i braku rozległej historycznej optyki, do swojej płytkości i żartów, do swej niedojrzałości. Bo jeśli miałbym umierać, to raczej w imię radości, niż smutku. Bo przed śmiercią raczej tęsknił będę do chwil beztroskich, niż ciężkich i ważnych. Więc uśmiecham się, a uśmiech mój oddaje hołd życiu.